Bijna iedereen kent het probleem van een fijn wit laagje dat zich vormt op verse zeep nadat je deze zelf hebt gemaakt. Het laagje doet een beetje denken aan meel, maar het is niet zomaar weg te vegen. Dit lelijke laagje wordt over het algemeen natriumcarbonaat genoemd. Hoewel deze term zeker niet helemaal correct is, zal ik ook hier de algemeen bekende term gebruiken.
Wie voor het eerst natriumcarbonaat op zijn zelfgemaakte zeep ontdekt, kan gerust zijn, want het witte laagje is ongevaarlijk en bijna elke zeepmaker krijgt er vroeg of laat mee te maken. Je kunt het laagje gewoon met een dunschiller verwijderen.
Natriumcarbonaat op de zeep – Mogelijke oorzaken voor het ontstaan ervan
De witte laag ontstaat vooral als de vers geroerde zeep te vroeg in de mal in contact komt met CO2. Dit kan het geval zijn als de zeepmal niet goed is afgedekt of als de nieuwsgierigheid de overhand krijgt en je de zeep te vroeg giet. Het valt ook op dat zepen die een gelfase hebben doorlopen minder last hebben van de vorming van de laag. Dit kan ook verklaren waarom kleine zeepjes bijna altijd worden aangetast door natriumcarbonaat. Dit komt omdat zepen die in kleine zeepmallen worden gegoten niet zo gemakkelijk in de gelfase komen.
Maak je eigen zeep en voorkom de vorming van natriumcarbonaat
First things first: Er is geen 100% garantie dat de witte laag zich niet meer vormt. Er zijn echter een paar methoden die je kunt gebruiken om natriumcarbonaat te voorkomen.
Ten eerste moet je er altijd voor zorgen dat de zeep geleert. Isoleer de zeepmal altijd zorgvuldig. Ook is het belangrijk om de zeep in de mal af te dekken met huishoudfolie of diepvrieszakjes om contact met lucht zoveel mogelijk te voorkomen. Ik raad daarom ook af om uit nieuwsgierigheid te vroeg in de mallen te gluren.
Afzonderlijke mallen kunnen niet genoeg warmte ontwikkelen, waardoor de kleine zeepjes meestal erg moeilijk in de gelfase komen. Het kan helpen als de zeepmallen na het vullen in de oven worden gezet. Zet de mallen 1 tot 2 uur in de oven op 50 °C, draai daarna de temperatuur omlaag en laat de mallen gewoon in de oven staan.
Het helpt ook om de zeep direct na het vullen met een fijne nevel van 96% alcohol te besproeien. Vaak wordt aangeraden om bijenwas aan de zeep toe te voegen. De was zou ook de vorming van natriumcarbonaat tegengaan. Ik houd niet van bijenwas in natuurlijke zepen, dus gebruikte ik jojoba olie [amazon link=”B06X9L6G3X” title=”Jojoba olie” /] omdat het geen olie is, maar eigenlijk een vloeibare was. Conclusie: Zelfs de zepen in de individuele mallen, die niet in de gelfase kwamen, bleven gespaard van de witte natriumcarbonaatlaag.
En nog een paar tips uit eigen ervaring
Hoe dikker de zeeplijm wordt tijdens het productieproces, hoe groter de kans dat de zeep door een gelfase gaat. Het is daarom heel belangrijk om geduldig te zijn bij het roeren en te wachten tot de zeeplijm is ingedikt. Zoals gezegd is de kans op vorming van natriumcarbonaat kleiner als de natuurzeep een gelfase heeft doorlopen.
Ik heb ook gemerkt dat zepen met een hoog watergehalte eerder last hebben van natriumcarbonaat. Dit zou ook verklaren waarom gekleurde en gemarmerde zepen vaak een wit laagje op het oppervlak hebben. Voor marmering voeg je meestal iets meer water toe.
Maak je eigen zeep en vermijd natriumcarbonaat – samenvattende tips
- Zorg ervoor dat de zeep een gelfase doormaakt
- Bedek de zeep in de mal direct na het gieten met huishoudfolie
- Laat de huishoudfolie minstens 24 uur op de zeep zitten
- Gebruik altijd zo min mogelijk water om de zeep te mengen
- Bijenwas, jojobawas en[amazon link=”B004RG7CTU” title=”Castor oil” /] en cacaoboter
- Roer het zeepmengsel tot het flink is ingedikt
